اجزای مونو پمپ
- الکتروموتور
- گیربکس
- روتور مونو پمپ
- استاتور مونو پمپ
- مونو پمپ استاتور لاستیکی
- بدنه مونو پمپ
- مکانیکال سیل یا سیستم آب بندی
مزایای مونو پمپ
- انتقال سیال ویسکوز
- انتقال سیال دارای اجرام خشن و گوشه دار
- دارای جریان یکنواخت و غیر منقطع
- کم صدا بوده و هزینه نگهداری و تعمیرات پایین و آسان دارد.
- تعمیرات در ایران و بدون نیاز به واردات لوازم یدکی
انواع ژئومتری روتور و استاتور در مونو پمپ
انواع مونو پمپ بر اساس ساختار
مونو پمپ ساده (با ورودی لوله ای)
این نوع پمپ رایج ترین آن است. برای کارهایی مثل انتقال فلوکولانت در پکیج پلی الکترولیت استفاده میشود.
ورودی قیفی برای سیال همراه با ذرات زیاد
این پمپ معمولا برای مواد ابرویسکوز (به شدت ویسکوز) و شبه جامد استفاده میشود.
مونو پمپ پرتابل
این نوع مونو پمپ جهت استفاده در تخلیه کلیه محموله های ورودی به کارخانه استفاده میشود.
پمپ بشکه کش (مونو پمپ عمودی)
این نوع پمپ معمولا بعنوان جایگزین پمپ گریس برای تخلیه مخازن گریس و انتقال آن به خط تزریق استفاده میشود.
صنایع هدف مونو پمپ
- تصفیه فاضلاب
- لخته سازی
- صنعت رنگ
- صنایع شیمیایی
- صنعت فولاد
- پتروشیمی
- صنعت کاغذ
- صنعت سیمان
- صنعت سرامیک
پارامترهای تعیین کننده دبی مونو پمپ
- قطر روتور
- طول گام روتور
- طول روتور
مقدمه
مونو پمپ (Mono Pump) یا پمپ پیشرونده حفره ای (Progressive Cavity Pump) یکی از انواع پمپ های جابجایی مثبت است که برای انتقال سیالات با ویسکوزیته بالا، سیالات حاوی ذرات جامد و مایعات حساس به برش استفاده می شود. این پمپ ها به دلیل طراحی خاص خود، کاربردهای گسترده ای در صنایع نفت و گاز، غذایی، شیمیایی، فاضلاب و کشاورزی دارند. در این مقاله به بررسی ساختار، نحوه عملکرد، مزایا و معایب، کاربردها و نکات مهم در انتخاب و نگهداری مونو پمپ می پردازیم.
ساختار و اجزای اصلی مونو پمپ
مونو پمپ از بخش های اصلی زیر تشکیل شده است:
-
استاتور (Stator): بخش ثابت پمپ است که معمولاً از جنس لاستیک یا الاستومر ساخته می شود و دارای حفره های مارپیچی است.
-
روتور (Rotor): بخش دوار پمپ است که معمولاً از فولاد ضدزنگ ساخته می شود و به شکل مارپیچ درون استاتور می چرخد.
-
محفظه پمپ (Pump Housing): بدنه اصلی پمپ که استاتور و روتور در آن قرار می گیرند.
-
شفت انتقال قدرت (Drive Shaft): نیروی موتور را به روتور منتقل می کند.
-
یاتاقان ها و آب بندها (Bearings & Seals): از نشت سیال جلوگیری کرده و حرکت روان روتور را تضمین می کنند.
نحوه عملکرد مونو پمپ
مونو پمپ بر اساس اصل جابجایی مثبت کار می کند. با چرخش روتور درون استاتور، حفره های بین این دو جزء به تدریج از سمت مکش به سمت دهش حرکت می کنند. این حرکت باعث ایجاد محفظه های بسته ای می شود که سیال را به جلو می رانند.
-
مرحله مکش: با چرخش روتور، حفره ها در سمت ورودی باز شده و سیال به داخل کشیده می شود.
-
مرحله انتقال: سیال در حفره های بین روتور و استاتور محبوس شده و به سمت خروجی هدایت می شود.
-
مرحله تخلیه: در انتهای مسیر، حفره ها کوچک شده و سیال با فشار به سمت خروجی رانده می شود.
مزایای مونو پمپ
-
قابلیت پمپاژ سیالات ویسکوز: برای سیالات غلیظ مانند روغن، شربت، و دوغاب ایده آل است.
-
انتقال سیالات حاوی ذرات جامد: توانایی پمپاژ مایعات همراه با ذرات معلق را دارد.
-
جریان یکنواخت و بدون پالس: برخلاف پمپ های پیستونی، جریان خروجی نوسان ندارد.
-
راندمان بالا: بازده انرژی خوبی دارد و در دبی های پایین نیز عملکرد مطلوبی ارائه می دهد.
-
قابلیت کار در فشارهای مختلف: هم برای فشارهای پایین و هم فشارهای بالا مناسب است.
معایب مونو پمپ
-
حساسیت به خشک کار کردن: کارکرد بدون سیال باعث ساییدگی سریع استاتور می شود.
-
هزینه تعمیر و نگهداری: استاتورهای لاستیکی نیاز به تعویض دوره ای دارند.
-
محدودیت در سرعت چرخش: سرعت بالا باعث کاهش عمر مفید پمپ می شود.
کاربردهای مونو پمپ
1. صنایع نفت و گاز
-
انتقال نفت خام، دوغاب حفاری و سیالات حاوی ذرات جامد.
-
تزریق مواد شیمیایی در چاه های نفت.
2. صنایع غذایی
-
پمپاژ خمیرها، سس ها، شکلات و مواد غلیظ.
-
انتقال مواد حساس به برش مانند ماست و شیر.
3. صنایع شیمیایی
-
جابجایی اسیدها، بازها و سیالات خورنده.
-
پمپاژ پلیمرها و مواد چسبنده.
4. تصفیه آب و فاضلاب
-
انتقال لجن و پساب های صنعتی.
-
پمپاژ مواد شیمیایی در تصفیه خانه ها.
5. کشاورزی
-
انتقال کودهای مایع و دوغاب های آلی.
-
آبیاری با سیالات غلیظ.
نکات مهم در انتخاب مونو پمپ
-
نوع سیال: ویسکوزیته، خورندگی و وجود ذرات جامد.
-
دبی و فشار مورد نیاز: انتخاب سایز پمپ بر اساس میزان دبی و هد.
-
جنس استاتور و روتور: متناسب با خواص شیمیایی سیال.
-
سرعت چرخش: برای افزایش عمر پمپ، سرعت مناسب انتخاب شود.
-
شرایط نصب: ابعاد پمپ و نوع اتصالات.
نگهداری و عیب یابی مونو پمپ
تعمیر و نگهداری دوره ای
-
بررسی سایش استاتور و روتور.
-
چک کردن آب بندها و یاتاقان ها.
-
روغن کاری اجزای مکانیکی.
مشکلات رایج و راه حل ها
| مشکل | علت احتمالی | راه حل |
|---|---|---|
| کاهش دبی | سایش استاتور یا روتور | تعویض قطعات فرسوده |
| نشت سیال | خرابی آب بند | تعویض کاسه نمد |
| لرزش و صدا | ناهمترازی شفت | تراز کردن پمپ و موتور |
| گرمای بیش از حد | خشک کار کردن یا گیرپاژ | قطع پمپ و بررسی سیال |
جمع بندی
مونو پمپ ها به دلیل طراحی خاص و عملکرد کارآمد، در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می گیرند. این پمپ ها برای سیالات ویسکوز، حاوی ذرات جامد و مواد حساس به برش ایده آل هستند. با انتخاب صحیح و نگهداری مناسب، می توان عمر مفید پمپ را افزایش داد و از هزینه های تعمیرات جلوگیری کرد.
اگر به دنبال یک پمپ با جریان یکنواخت و قابلیت انتقال سیالات چالش برانگیز هستید، مونو پمپ می تواند گزینه مناسبی برای شما باشد.
MAF AHLEX AHLEX progressive cavity pumps SE-series
منابع و مطالعات بیشتر:
-
شرکت های تولیدکننده مونو پمپ (نظیر Netzsch، Seepex، Mono Pumps)
-
استانداردهای صنعتی ISO و API مربوط به پمپ ها
-
کاتالوگ های فنی پمپ های پیشرونده حفره ای
امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. در صورت نیاز به مشاوره فنی بیشتر، با کارشناسان ما تماس بگیرید.